Deliveroo ging op 31 maart 2021 naar de beurs. De NOS berichtte dat het aandeel even na de opening van de beurs in Londen meer dan een kwart verloor. Deliveroo ondervindt - onder meer - hinder van de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam eerder dit jaar. Het hof heeft op 16 februari 2021 geoordeeld dat de maaltijdbezorgers werknemers zijn en geen zelfstandigen. Dit is een forse tegenvaller voor de resultaten van Deliveroo.

Achtergrond platformeconomie
Op Uber.com een taxi bestellen, een huishoudelijke hulp vinden op helpling.nl of een maaltijd bestellen op Deliveroo.nl. Slimme technologieën brengen de vraag van de consument en het aanbod van bedrijven samen via online platformen. De platformeconomie wint al jaren aan terrein, maar de rechtspositie van platformwerkers is tot op heden onduidelijk en staat in heel Europa ter discussie. Zijn zij zelfstandigen of zijn zij werknemers en kunnen zij zich beroepen op de rechten die bij een arbeidsovereenkomst horen?

Oordeel Gerechtshof Amsterdam
Het hof heeft geoordeeld dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst in een zaak die door het FNV is aangespannen. De rechtbank kwam in 2019 al tot hetzelfde oordeel. Het hof heeft beoordeeld of de overeenkomsten die Deliveroo aangaat met de maaltijdbezorgers kwalificeren als arbeidsovereenkomsten. Daarvoor is vereist dat aan alle vier elementen van de wettelijke definitie van de arbeidsovereenkomst wordt voldaan (arbeid, loon, gezag, een zekere tijd). De Hoge Raad heeft in november 2020 geoordeeld dat de bedoeling van partijen niet relevant is bij de kwalificatie van een arbeidsovereenkomst. Het is dus niet van belang of de maaltijdbezorgers zelf de intentie hadden om de arbeid als zelfstandige te verrichten.

1. Arbeid
Voor de verdeling van de bestellingen maakt Deliveroo gebruik van het algoritme Frank. Frank is een geavanceerd systeem die cruciaal is voor de organisatie van Deliveroo. Sinds maart 2020 kunnen maaltijdbezorgers zelf beslissen op welk moment zij inloggen. Wanneer zij ingelogd zijn, staat het hen vrij om een bestelling te weigeren die zij door Frank toebedeeld krijgen. Daarnaast zijn de maaltijdbezorgers vrij om zich te laten vervangen. In de praktijk mag een bezorger zich laten vervangen, wanneer Deliveroo het identiteitsbewijs van de vervanger heeft gecontroleerd. Het hof overweegt dat de vrijheid van de maaltijdbezorger om zich aan te melden wanneer zij willen, de aangeboden ritten al dan niet te accepteren, en de mogelijkheid zich te laten vervangen niet onverenigbaar zijn met het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

2. Loon
De hoogte van het loon wordt eenzijdig door Deliveroo vastgesteld. De gemiddelde prijs per ‘korte’ rit is € 3,90 per afgeleverde bestelling, per lange rit bedraagt dit gemiddeld € 4,80. Boven op deze bedragen kan een bonus worden ‘verdiend’. Deliveroo verzorgt zelf de facturen van de bestellingen en betaalt op basis daarvan tweewekelijks het loon uit aan de maaltijdbezorgers. Het hof overweegt dat deze gang van zaken meer past bij een arbeidsovereenkomst dan bij een opdrachtovereenkomst. Daarnaast is in hoger beroep gebleken dat ruim twee derde van de bezorgers werkzaam is op basis van een Regular overeenkomst. Deze groep hoeft vanwege fiscale wetgeving geen btw af te dragen en kwalificeert, in ieder geval als het gaat om de omzetbelasting, niet als ondernemer. Dit vormt een indicatie voor werknemerschap volgens het hof. Gemiddeld verdienen maaltijdbezorgers circa tussen de € 11,00 tot € 13,00 per uur. Een dergelijke beloning is ontoereikend om als zelfstandige een verzekering af te sluiten tegen de risico’s van arbeidsongeschiktheid en werkloosheid aldus het hof.

3. Gezagsverhouding
De kernactiviteit van Deliveroo is het bezorgen van maaltijden. De basis van de werkwijze van Deliveroo is het eerdergenoemde algoritme Frank. Frank maakt gebruik van GPS om de locatie van de bezorger ten opzichte van het restaurant te bepalen. De GPS-locatie van de bezorger wordt voortdurend bijgehouden. Deze GPS-bekendheid oefent een druk op de bezorger uit en heeft een vergaande controlemogelijkheid op de werkwijze van de bezorger, hetgeen als een vorm van gezag is aan te merken. Daarnaast overweegt het hof dat het Deliveroo is die de inhoud van de contracten en de wijze waarop de werkzaamheden worden georganiseerd steeds eenzijdig wijzigt. Gemiddeld hebben de bezorgers dertig minuten bezorgtijd per bestelling, waardoor de vrijheid om zelf de route te bepalen beperkt is. Ten slotte overweegt het hof dat het toekennen van bonussen door Deliveroo de invloed op het gedrag van de bezorgers vergroot. Deze omstandigheden duiden volgens het hof op de aanwezigheid van een gezagsverhouding.

4. Gedurende een zekere tijd
Het is voldoende als een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijdeenheid is aangegaan. Het hof is van oordeel dat uit niets is gebleken dat de bezorgers in verwaarloosbare omvang werkzaamheden verrichten.

Conclusie
Concluderend is het hof van oordeel dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst, hetgeen betekent dat zij de bescherming van het arbeidsrecht genieten en onder meer recht hebben het cao-loon, doorbetaling bij ziekte en ontslagbescherming. Vakbond FNV roept bezorgers op om zich te melden om zo een nabetaling van Deliveroo op te eisen. Deliveroo heeft te kennen gegeven tegen de uitspraak in cassatie te gaan.