Met een meerderheid van stemmen is op 23 mei 2023 het wetvoorstel aangenomen waarin voor werkgevers met meer dan 10 werknemers het aanstellen van een vertrouwenspersoon verplicht is gesteld. 

Sociale veiligheid op de werkvloer is belangrijk. Iedere werknemer die wordt geconfronteerd met ongewenste omgangsvormen moet zich daarom in vertrouwen kunnen wenden tot een vertrouwenspersoon voor een luisterend oor, advies en bijstand, dat vond ook de meerderheid van de tweede kamer. 

Helaas is het wettelijk verankeren van regels nodig. Hoewel uit onderzoek is gebleken dat een meerderheid van de bedrijven reeds een vertrouwenspersoon heeft, wijst de praktijk uit dat een vertrouwenspersoon niet in alle gevallen de rol kan vervullen, die hij of zij zou moeten vervullen. Niet altijd is binnen de organisatie duidelijk wat er van een vertrouwenspersoon verwacht wordt en de kwaliteit en professionaliteit van vertrouwenspersonen lopen uiteen. Met name kan de interne vertrouwenspersoon, zonder een wettelijke beschermende positie, kwetsbaar zijn en vatbaar voor druk van directie of leidinggevende.

Het is droge kost maar kort samengevat is iedere werkgever met meer dan 10 werknemers na invoering van de wet verplicht om een interne of externe vertrouwenspersoon aan te wijzen, die als taak heeft het opvangen, begeleiden en adviseren van de werknemer en deze zo nodig doorverwijzen naar een professionele hulpverlenende instantie of hulpverlener. Daarnaast wordt de vertrouwenspersoon belast met het signaleren van knelpunten in de uitvoering van het beleid en het geven van gevraagd en ongevraagd advies hierover aan de werkgever, de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging.  Dit advies is niet langer vrijblijvend. De werkgever moet de vertrouwenspersoon zo snel mogelijk na het gegeven advies informeren wat hij met het advies gaat doen en eventueel toelichten waarom van het advies wordt afgeweken, aldus het wetsvoorstel. De vertrouwenspersoon dient tot slot jaarlijks een verslag uit te brengen over zijn of haar bevindingen aan de werkgever, ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Kortom, een duidelijk takenpakket, waarbij ook de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging actief betrokken is. De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiger krijgt bovendien op grond van het wetsvoorstel een expliciet instemmingsrecht ten aanzien van het aanstellen van de persoon van de vertrouwenspersoon.

Hoewel de wet geen concrete opleidingsvereisten noemt voor het kunnen uitoefenen van de functie van vertrouwenspersoon is ter borging van de kwaliteit en professionaliteit in de wet opgenomen dat de werkgever in de risico-inventarisatie en -evaluatie de maatregelen moet beschrijven waaruit blijkt dat de vertrouwenspersoon beschikt over voldoende deskundigheid en ervaring om de functie te kunnen uitoefenen, hiervoor voldoende tijd kan vrijmaken én bovenal vertrouwelijk kan opereren. Daarnaast zal de vertrouwenspersoon in de toekomst dezelfde ontslagbescherming genieten als bijvoorbeeld leden van de ondernemingsraad, in die zin ook voor hen een opzegverbod zal gelden.

Het wetvoorstel moet nog langs de eerste kamer. Hoewel hier enige tijd overeen kan gaan is nog altijd het streven om de wet per 1 januari 2024 in werking te laten treden. Wilt u meer weten over de rol van de vertrouwenspersoon en hoe deze praktisch te werk gaat? Onderstaand vindt u de podcast over dit onderwerp.